Dos komutları iç ve dış komutlar olmak üzere ikiye ayrılır. Dos’un bazı komutlarının çalışması için üç sistem dosyasının ( ıo.sys , msdos.sys , command.com ) bulunması yeterlidir. Bu üç dosyanın bulunması halinde çalışabilen komutlardır. İç komutlar genelde dos ‘un en temel komutlarıdır. Dış komutlarda ise bir komutun çalışabilmesi için bir programa ihtiyaç duyulur. Bu programlar Windows’un veya sistem disketinin içinde bulunur. Örneğin; “format” komutunun çalışabilmesi için “format.com” dosyasına ihtiyaç duyulur. İç ve dış komutlar arasındaki en önemli fark, iç komutlar dos çalıştığında belleğe yüklenir ve kapanana kadar bellekte dururlar. Dış komutlar ise bağımsız programlar olduklarından sadece komut satırına yazıldıklarında belleğe yüklenirler. Bu sebeple iç komutlar dış komutlara göre daha hızlı çalışırlar. Şimdi bir kaç ms dos komutu ve anlamlarını verelim:
ipconfig/all: komut satırına yazıldığında karşımıza, kullandığımız dns, mac adresimiz, ip adresi gibi bilgileri getirir.
kullanımı: c:>ipconfig/all
netstat: Bu komutu girdiğimizde internette olan arkadaşlarımızın ip adreslerini görüntüleyebiliriz(msn, facebook vs).
kullanımı: c:>netstat -n
dir: üzerinde bulunduğunuz dizin içinde kayıtlı bulunan dosyaların görüntülenmesini sağlar.
kullanımı: c:>dir
dir/p: üzerinde bulunduğunuz dizin içinde kayıtlı bulunan dosyaların sayfa sayfa görüntülenmesini sağlar.
kullanımı: c:>dir/p
dir/w: üzerinde bulunduğunuz dizin içinde kayıtlı bulunan dosyaların beş sutün yanyana görüntülenmesini sağlar.
kullanımı: c:>dir/w
dir/s: üzerinde bulunduğunuz dizin içinde kayıtlı bulunan sistem dosyaların görüntülenmesini sağlar.
kullanımı: c:>dir/s
del: dosya silme işlemi için kullanılır.
kullanımı: c:>del <silinecek dosya>
ren: dosya adının değiştirilmesini sağlar.
kullanımı:c:>ren<dosyanın eski ismi> <yeni isim>
copy con: dosya oluşturma işlemi için kullanılır.
kullanımı:c:>copy con<en fazla 8 karakterli dosya adı>
z (dosya sonu işareti) 1 dosya kopyalandı
cls: ekranın temizlenmesini sağlar.
kullanımı: c:>cls
type: seçilen dosyanın içindeki bilgileri görüntüler.
kullanımı: c:>type <dosya adı>
date: sistemin tarihini verir.
kullanımı: c:>date
time: sistemin saatini verir.
kullanımı: c:>time
label: sistemin birim etiketi düzenini ve harddiskin sahip olduğu kapasiteyi verir.
kullanımı: c:>label
ver: sistemdeki işletim sisteminin versiyonunu verir.
kullanımı: c:>ver
vol: sistemde ses kartı mevcut ise ses kartının seri numarasını verir.
kullanımı: c:>vol
attrib +h: seçilen dosyayı gizli hale getirir.
kullanımı: c:>attrıb +h <dosya adı>
attrib -h: seçilen dosyanın gizliliğini kaldırır.
kullanımı: c:>attrıb -h <dosya adı>
attrib +r: seçilen dosyayı okunabilir ama silinemez hale getirir.
kullanımı: c:>attrıb +r <dosya adı>
md: dosyanın içine dizin yani dosya içine bir satır daha oluşturur.
kullanımı: c:>md <dizin adı>
cd: dosyanın içindeki dizin iine girmeyi sağlar.
kullanımı: c:>cd <dizin adı>
c:>
rd: dosyanın içindeki istenilen dizinin silinmesini sağlar.
kullanımı: c:>rd <dizin adı>
scandisk: sistem içindeki istenilen sürücünün hata kontrolünü yapan ve hataları düzelten scandisk programını çalıştırır.
kullanımı: c:>scandisk c:
format: sistem içindeki istenilen sürücünün sahip olduğu verileri silme ve yeni alınan bir sabit diski veya disketi kullanıma hazırlamaya yarayan komuttur.
kullanımı: c:>format c:/q/u/s/c
q: c’yi daha hızlı formatlamak için kullanılan parametredir.
u: c’ye atılan formatın geri alınması için kullanılır.
s: c’ye sistem dosyalrı silinmeden format atmayı sağlayan parametredir.
c: c’yi tamamiyle yani yavaş ama sağlıklı bir şekilde formatlamak için kullanılır.
tree: sabitdiskte bulunan dizinlerin ağaç şeklinde listelenmesini sağlayan komuttur.
kullanımı: c:>tree
edit: dos ortamındaki kelime işlemci edit’in açılmasını sağlayan komuttur.
kullanımı: c:>edit
fdisk: sabitdiski iki veya daha fazla parçaya bölen veya bölünmüş alanları silen komuttur.bu komut kullanıldıktan sonra sistem reset’lenir ve sonrasında da format komutu kullanılarak sabitdisk hazırlanmış olur.
kullanımı: c:>fdisk
xcopy: dosyaları varsa alt dizinleri ile birlikte kopyalamaya yarayan komuttur.
kullanımı:c:>xcopy<dosya adı><kopyalanacak yer>
diskcopy: birebir kopyalama işlemi yapar. bir dolu disket veya sabitdisk içindekileri boş olanlara birebir aktarma işlemini yapan komuttur.
kullanımı: c:>diskcopy a:
sys: sistem dosyaları olan ıq.sys ve command.com’u diskete kopyalayan komuttur.
kullanımı: c:>sys a:
backup: sistemin tüm dosyaları ileyedeğinin alınmasını sağlayan komuttur.
kullanımı: c:>backup c:
restore: backup’la yedeği alınmış dosyaların açılması işlemini sağlar..
kullanımı: c:>restore c:
deltree: dizinleri alt dizinleri ile birlikte silmeyi sağlayan komuttur.
kullanımı: c:>deltree <silinecek dizin>
Eskiden çok fazla kullandığımız ve ihtiyacımız olan komutlardı bunlar ama artık ihtiyacımız kalmadı. Msdos tarih oldu diyebiliriz. İhtiyacı olan arkadaşlar varsa güzel bir paylaşım olmuş çünkü bir çok kişi artık bu konuyu unuttu.
Süper bir bilgi birikimi olmuş. Dos komutları sadece eski zamanlarda gerekli ve lazım olduğu düşünülüyor. Fakat Dos komutları her zaman gerekli ve elimizin altında bulunması gereken bir kaynak. Bilgisayar hakkında kritik noktalarda hızlı ve kullanışlı en iyi yol Dos komutlarıdır. Bilinmeyen bir çok Dos kodu sayenizde herkese sunulmuş ve bilgi paylaşımı güzel olmuş.
1995 senesinde windows 95 çıkmadan önce çok kullanıyorduk. O zamanlar pw diye bir metin işlemcisi vardır. Yazdıklarımızı diskete kaydetmek için bu komutları kullanıyorduk şimdi. Hiç biri aklımda kalmamış. Ne çabuk eskiyor teknoloji
Ben bir türlü bu ms-dos’u kullanamadım.Hiç de anlamadım.Ancak öyle makale yazmışsınız ki, bişeyler öğrendim.Teşekkür ederim makale için.
Zaman çok çabuk geçiyor ilk bilgisayarla tanışmam 1992 senesiydi.Ms-Dos işletim sistemi kullanıyorduk.Eskiyi hatırlayıp bilgisayar kullanımında ne aşamaya geldiğimizi anlamamız için güzel bir paylaşım olmuş.
En temel işletim sistemidir bana göre.Güzel bir paylaşım olmuş yeni nesilin bilgilenmesi için.Teşekkürler