Yıllardır yaygarasını kopardığımız ama işin teknik kısmı ile neredeyse hiç alakası olmayan meslek gruplarının (siyasetçiler /entel takılmaya çalışanlar/kahvedeki abilerimiz…) söylemleri ile gaza gelmekteyiz…
Peki bor’u değerli kılan nedir? Enerji kaynakları farklı çeşitlerde günümüzde üretilmekte/kullanılmakta ve ar-ge leri yapılmaktadır, fosil yakıtların tükenmesi ve gerek kirlilik gerekse maliyetleri farklı yakıt ürünleri aramamıza sebep olmuştur , bunların başında hidrojen ve füzyon teknolojisi gelmektedir.Füzyon çok tehlikeli atıkları sebebiyle hala ar-ge deki projelerden biridir.
Hidrojen ise temiz yanma özelliği ve maliyeti ile göz doldurabilecek bir teknolojidir ve depolanma olanakları sebebiyle NaBH4 (sodyum bor hidrür) gözde bileşiklerden biridir. Yüksek miktarda hidrojen depolama kapasitesi %10.8 dir. Boraks dan üretilir (NaB4O7 + yapıya tutunmuş su *10 a kadar) Boraks ise kolemanit denen bir kalsiyum mineralinin kavurulmasıyla elde edilen bir maddedir (kolomanit: Ca2B6O11) ve tepkimenin verimi %7 dir. NaBH4 ün üretimi 3 proses ile sağlanmaktadır (Bayer,Rohm,Haas) ve satışı toz halinde 55$/kg, NaOH içinde ise 47$/kg dir.
Türkiye’de 851milyon ton rezerv dünyanın %72.2 sini oluşturmaktadır. Bor kaynakları Eti Maden işletmeleri tarafından işlenmekte ve satılmaktadır. Dünyada lider bu konuda Amerikadır, ve toplam pastadan aldığımız pay ise %20dir. (1.25milyar dolarlık piyasanın 240milyon doları bize ait)
NaBH4 ün üretimi için (bayer prosesinde) üretim maliyeti:
-gerekli reaksiyon enerjisi için: 2$/kg (yan ürünün sistemden uzaklaşma maliyeti göz önüne alınmamıştır
-gerekli hammadde maliyetleri ise: 10$/kg
NaBH4 ün Hidrolizde kullanımla maliyeti:
-1kg H2 sentezi için maliyeti 80$ (rutenyum katalizorü ile birlikte)
Eğer NaBH4 sistem içinde bayer pros. İle üretilmeyip dışardan 47$/kg ya satın alınırsa hidroliz maliyeti 290$/kg H2 bulmaktadır. (katalizor maliyeti ile birlikte)
, bayer prosesi ile üretildiği takdirdeki toplam maliyet ise 110$/kg H2 edecektir.
Şahsi fikrimi sorarsanız bor öyle ülkeyi kurtaracak bir kahraman değil sadece pastadan payın zaten alındığı sadece bu pay miktarının üzerine düşülürse arge ile yükseltilebileceği bir sektördür.
Brezilya tarım kökenli etanol üretimi yapmaktadır ve biyodizel de dünyada 1. dir. Ülkesine biyodizel motoru olmayan arabayı sokmam diyecek kadar cesur bir ülkedir. Örnek veya ilham almamız gereken konu bu iken bor hakkında gereksiz yaygara yıllardır koparılmaktadır. Bir dönemler biyodizel(kanoladan üretimi için) yatırım dan bahsedildi , millet ne paralar yatırdı ve işe girişmek istedi. Yaygınlaşır gibi olduğunda hemen bakanlar kurulu kararı ile ÖTV ye dahil edilerek GELİŞİMİ BALTALANDI. Bunun sebebinden ve hükümetin neden böyle yaptığından bahsetmiyorum (siyaset yapıyorsun deneceği için). Biyodizel işine girmek isteyenler battıktan sonra mecbur tutunabilmek için kaçak mazot (yağla karıştırma) satışı yükseldi…
Konuyu saptırmadan kısa kesiyorum , bence kalkınmak istemiyoruz ya da alakasız sektörler ile dikkat başka yöne çekiliyor…
Caner TURAN
caner bey yazınızdan kimya hakkında engin bilgilere sahip olduğunuzu düşünüyorum. Bu gibi konuların devamını bekliyorum
Caner beyden biz de bekliyoruz devamını, çok engin bilgileri var kimya konusunda…
teşekkür ederim
Türkiye umarım bor madenini en iyi şekilde değerlendirebilir.
Bu konuya değinmeniz o kadar iyi olmuşki. Bende aynen sizin gibi düşünüyordum fakat vermiş olduğunuz değerlere vakıf değildim.
Örneğin Dünyada bu madenin mevcut yıllık 1,25 milyar pasta olduğunu, Türkiye’ ninde bu pastanın yaklaşık %20 sine tekabül eden 250 milyon doları zaten aldığı. Çok güzel bir yazı olmuş teşekkürler.
Geri kalmış ve gelişmemesi istenen ülkeler için belkide en tehlikleli şeyde bence bu zaten;
Efsanevi kurtarıcılara inandırmak, çalışmadan bu hayallerlerle zengin bir ülke olunabileceği sarhoşluğu ile yaşamaya devam etmek.
İşte bunun içinde sağlıklı düşünebilecek kültürlü nesiller yetiştirmek ülkemizin en önemli meslesi olmalı bence.
Hoş, eğitimede bu niyetle el attığını söyleyen herkes, öncesinden daha kötü yapıp bırakıyor ya… Allah yardımcımız olsun.